Թայլանդցի կանայք, վրացական «ապաստանը» ու Հայաստան այցը. Ձվաբջիջների ստրկատիրական «ֆերմա»՝ չինացիների ձեռքով ու մեր քթի տակ
Առօրյա, կենցաղային, սոցիալական, ներքաղաքական, պետական, համաշխարհային, համամարդկային ու խոհափիլիսոփայական անհամար խնդիրների ու մարտահրավերների մեջ հաճախ կամ միշտ մոռանում ենք, որ աշխարհում կան սարսափ ֆիլմի սցենարով իրադարձություններ, որոնց մասին լսելն անգամ ծանր է։
Թայլանդցի 100 կին Վրաստանում վերարտադրողական ստրկության մեջ են հայտնվել։ Այս նախադասության մեջ ամեն ինչ խնդրահարույց է, անսպասելի ու անհավատալի։ Որոշել ենք պատմել, թե ինչպես կանանց համար կեղծ աշխատանքի խոստումները վերածվեցին մղձավանջի, երբ հայտնվեցին չինական հանցագործ խմբավորման ծուղակում։ Դե իսկ որպես spoiler նախապես ասենք, որ թայլանդցի այս կանայք հասցրել են նաև Հայաստանում լինել։
ՉԻՆԱԿԱՆ ՄԱՖԻԱՆ ՈՒ ԾՈՒՂԱԿԸ
Հիմա ավելի մանրամասն։ Պարզվում է՝ Վրաստանում չինական մաֆիան ստեղծել էր մարդկային ձվաբջիջների արտադրության ստրկատիրական «ֆերմա», որտեղ պահվում էին առնվազն 100 թայլանդցի կանայք։ Հանցագործները կանանց ամիսներ շարունակ պահում էին հորմոնալ դեղորայքի ազդեցության տակ՝ նրանցից ձվաբջիջներ ստանալու համար։ Իսկ հետո դրանք շահույթով վաճառում էին արտերկրում` այլ պետություններում արտամարմնային բեղմնավորման համար։
Ճակատագրի հեգնանքով եվրոպական մեծ երազանքով փոքր Վրաստանը անկախ իր կամքից դարձել է մարդկային թրաֆիքինգի ժամանակակից դրսևորման նոր կենտրոններից մեկը։ «Ձվաբջիջների ֆերման», ինչպես հիմա անվանում են այդ վայրը, ստեղծվել էր կեղծ պտղաբերության կլինիկայի տեսքով և դարձել չինական հանցավոր խմբավորման եկամտի աղբյուր։
Իրականում այս պատմությունը սկսվել է շատ անմեղ կերպով՝ համացանցում տեղադրված աշխատանքի գայթակղիչ հայտարարություններով։ Թայլանդցի կանանց սոցիալական ցանցերում առաջարկում էին «փոխնակ մայրերի» աշխատանք Վրաստանում և խոստանում շռայլ վարձատրություն՝ 400-600 հազար բատ (մոտ 11,000-17,000 դոլար)։ Առաջարկն այնքան գրավիչ էր թվում, որ շատերն անմիջապես արձագանքում էին՝ հուսալով բարելավել իրենց ֆինանսական վիճակը։
Թայլանդական Pavena իրավապաշտպան կազմակերպության նախագահ Պավենա Հոնգսակուլը պատմում է, որ կանանց խոստանում էին, որ ամեն ինչ պաշտոնապես կձևակերպվի, իսկ գործատուն կհոգա բոլոր ծախսերը՝ անգամ անձնագրերի տրամադրման և ճանապարհածախսի համար։ Շատերի համար դա երազանքի աշխատանք էր՝ ընդամենը մեկ ամսվա ընթացքում կարելի էր վաստակել այնքան, որքան Թայլանդում չէին վաստակի անգամ մի քանի տարում։
Օգոստոսին առաջին խումբը՝ 10 կանայք, մեկնեցին Վրաստան։ Խումբը գլխավորում էր թայլանդցի մեկ այլ կին, որը ներկայացել էր որպես համակարգող։ Բայց իրականում, ինչպես հետագայում պարզ դարձավ, այս կինը աշխատում էր չինական մաֆիայի համար ստեղծված հանցավոր խմբավորման համար։ Ժամանելուն պես կանանցից վերցնում են անձնագրերը, և նրանք հայտնվում են բառացիորեն ստրկության մեջ՝ առանց ելքի, առանց փախուստի հնարավորության։
ԽԱԲԵՈՒԹՅՈՒՆ ՈՒ ԹԱԿԱՐԴ. ՄԱՆՐԱՄԱՍՆԵՐ
Pavena հիմնադրամը ներկայացրել է այս հանցագործության զոհերից մեկի պատմությունը, որի միջոցով էլ բացահայտվում են խաբեության մանրամասները։ Կինը պատմել է, որ աշխատանք էր փնտրում արտերկրում, երբ Facebook-ում գտավ գովազդ, որը խոստանում էր կանանց համար աշխատանք՝ 400,000-ից 600,000 բատ վաստակելու հնարավորությամբ։
Էջի ադմինիստրատորը բացատրել է, որ աշխատանքն իրենից ներկայացնում է օրինական փոխնակ մայրության ծառայություն Վրաստանում, և որ միջնորդը կհոգա բոլոր ծախսերը։ Օդանավակայանում կինը հանդիպել է 10 այլ կանանց, որոնցից ոչ ոք նախկինում իրար չեն ճանաչել։ Ժամանելուց հետո խմբի ղեկավարը յուրաքանչյուր կնոջ տվել է 500 դոլար կանխիկ գումար, իբր, որ օդանավակայանի աշխատակիցները համոզվեն, որ նրանք զբոսաշրջիկներ են։
Այստեղ մեզ համար ամենահետաքրքիրը։ Թայլանդից կանանց խումբը գնացել է Դուբայ, այնտեղից՝ Հայաստան։ Մեր երկրում թայլանդցի կանայք երեք օր մնացել են, այցելել են տարբեր զբոսաշրջային վայրեր։ Ավելին՝ նրանց խրախուսել են ընթացիկ լուսանկարներ անել, որպեսզի պատկերն ավելի համոզիչ լինի։ Չորրորդ օրը կանանց խումբը մեկնել է Վրաստան։ Ու այստեղ սկսվել է կինոն։
ՍՏՐԿՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՐԸ
Առանց ժամանակ կորցնելու Վրաստան հասնելու հաջորդ օրը կանանց տարել են անհասկանալի մի վայր, որտեղ չորս տուն է եղել։ Պատմությունը ներկայացնող թայլանդցի կինը պատմում է, որ իրեն տեղավորել են առաջին տանը, որտեղ, ուշադրություն՝ արդեն իսկ պահվում էին մոտ 60 թայլանդցի կանայքը։ Առաջին բանը, որ «նորեկը» նկատել է այն, էր, որ շատերը վատ առողջական վիճակում են եղել ու ցանկացել են տուն վերադառնալ։
Հաջորդ օրը կնոջը տեղափոխել են երկրորդ տուն, որտեղ կալանքի տակ էին ևս մեկ տասնյակ կանայք։ Ընդհանուր առմամբ, կնոջ դիտարկմամբ չորս շինություններում շուրջ հարյուր թայլանդցի կին էր պահվում։ Նրանցից բացի կնոջ աչքից չեն վրիպել չինացի տղամարդիկ, որոնք հաճախ էին ելումուտ ունենում այդ տարածքում։
Կարճ ժամանակ անց կինը հավաքում է փազլի բոլոր կտորները, «հնաբնակների» պատմություններն ու ստանում հետևյալ պատկերը. Թեև կանանց խոստացել էին փոխնակ մոր աշխատանք՝ ոչ մի «հավանական ծնողի» թեկնածու իրենց հետ որևէ պայմանագիր չէր ստորագրել։ Փոխարենը, նրանց ստիպում էին ենթարկվել ամսական պրոցեդուրաների, վերցնում էին ձվաբջիջներն ու վաճառում դրանք։
Իրականում փոխնակ մայրերի ծառայությունների համար այս ընկերությանը ոչ ոք չէր դիմել։ Կազմակերպությունը զբաղվում էր ձվաբջիջների անօրինական վաճառքով։ Կանանց պահում էին հորմոնալ թերապիայի տակ և ամեն ամիս նրանցից ձվաբջիջներ էին վերցնում, որոնք հետագայում վաճառվում էին այլ երկրների։ Ավելորդ է նշել, որ առողջական լուրջ ռիսկերը անխուսափելի էին։ Պատշաճ բժշկական ընթացակարգի, խնամքի, անվտանգության արձանագրությունների մասին խոսելն, իհարկե, ավելորդ է։
ԱԶԱՏՈՒԹՅԱՆ ԳԻՆԸ
Ժամանակակից աշխարհում ստրկությունը հենց այս տեսքն ունի։ Կանանց, որոնք հրաժարվում էին ու ցանկանում էին հեռանալ՝ վախեցնում էին հնարավոր բոլոր ձևերով։ Անգամ ասում էին, որ նրանց բանտարկություն է սպառնում, որոշ դեպքերում էլ պնդում էին, որ կարող են հեռանալ միայն մեծ գումար վճարելով։ Նրանք, ովքեր ցանկանում էին տուն վերադառնալ, պետք է հանցախմբին վճարեին 50,000-70,000 բատ՝ «ճանապարհորդական և կենցաղային ծախսերը» փակելու համար։
Նման միայն մեկ նախադեպ է եղել։ Միայն մեկ կին է կարողացել վճարել այս գումարն ու հեռանալ։ Տուժածը վերադարձել է Թայլանդ ու խիզախաբար դիմել է ոստիկանությանն ու իշխանություններին, որոնք էլ իրենց հերթին կապվել են Ինտերպոլի հետ։ Ընդամենը մեկ ամիս առաջ գերությունից փրկվել է ևս երեք կին, բայց ըստ այս կանանց պնդումների՝ ստրկության մեջ են ևս 100 կանայք։
Երեք փրկված կանայք այժմ հիմնադրամի խնամքի տակ են։ Ամեն դեպքում, Պավենան կոչ է արել Թայլանդի կառավարությանը համագործակցել չինական իշխանությունների հետ ու ապահովել 100 կանանց ազատ արձակումը։ Ըստ հիմնադրամի, սա թրաֆիքինգի խոշոր ցանցի միայն մի մասն է։
Ինչ վերաբերում է Վրաստանին՝ երկրի Ներքին գործերի նախարարությունը հետաքննություն է սկսել Ինտերպոլից ստացած նամակի հիման վրա։ Հետաքննությունը սկսելուն պես իրավապահներն իրականացրել են անհրաժեշտ ընթացակարգերը, ներառյալ դատաբժշկական հետազոտություններ և խուզարկություններ։ Հարցաքննվել է մոտ 70 օտարերկրացի, բայց ոչ ոք, բացի երեք թայլանդցի կնոջից, բողոք չի ներկայացրել։
Այս պատմությունն իր բոլոր թելերով առաջ է բերում բազմաթիվ հարցեր, այդ թվում՝ թրաֆիքինգի դեմ պայքարի համար միջազգային համագործակցության, բիոէթիկայի և կանանց իրավունքների պաշտպանության հետ կապված։ Դե իսկ խոցելի անձանց շահագործումն ու առողջապահական տեխնոլոգիաների հանցավոր կիրառումը ոչ միայն մեկ երկրի կամ մեկ գործի քննության հարց են, այլ ընդհանուր շղթայի միայն մի մաս։ Միջազգային գործակցությունը, օրենսդրական բարեփոխումներն ու հասարակության իրազեկվածության բարձրացումը նվազագույն պայմաններն են, որ պետք է դառնան առաջնահերթություն՝ անկախ սահմաններից և աշխարհագրական դիրքից: