Լճեր ու գետեր. 10 քունգֆու ֆիլմ, որոնք պարտադիր է նայել
Երբ կինեմատոգրաֆը հասավ Չինաստան, Շանհայում նկարահանված առաջին ֆիլմերի շարքում մարտարվեստային ժանրի ֆիլմերն էին: Դրանք այնքան պոպուլյար էին, որ 1928-1932թթ. ընկած ժամանակահատվածում նկարահանվել է թվով մոտ 240 ֆիլմ, որոնք այս կամ այն կերպ առնչվում էին մարտարվեստների ու դրանք շրջապատող ֆոլկլորի և դիցաբանության հետ։
Ոսկուց թանկ կապույտը, Ռաֆայելի խնայողությունն ու Վերմեերի պարտքերը. «Ծովից այն կողմ» գտնված ուլտրամարինի պատմությունը
Ընդհանրապես չի բացառվում, որ եղել է մի իրավիճակ, երբ Միքելանջելոն կանգնել է իր «Թաղումը» կտավի առջև, վրձինը ձեռքին, բայց չի կարողացել շարունակել։ Պատճառը ոչ թե ներշնչանքի բացակայությունն էր, այլ ուլտրամարինի՝ թանկարժեք կապույտ գունանյութի բացակայությունը։ Կա վարկած, որ այս գլուխգործոցն անավարտ մնաց հենց այն պատճառով, որ վարպետը չկարողացավ ձեռք բերել այդ թանկագին պիգմենտը։ Իհարկե, սա միայն վարկած է, բայց շատ բան է ասում այդ ժամանակների ու ուլտրամարինի բացառիկության մասին։
Քա՞նի դեմք ունի վախը. Ճամփորդություն հորրորի ենթաժանրերով
Սարսափ ֆիլմերի կամ հորրոր ժանրը կինոյի պատմության մեջ հնագույններից է, ու, հավանաբար, ամենակենսունակը։ Այն ծնվել է առաջին կինոժապավենի հետ միասին ու երբեք չի անհետացել. ի տարբերություն մոդայիկ հոսքերի, հորրորը մշտապես փոխում է դեմքը` արտացոլելով իր դարաշրջանի վախերը։ Որոշ մարդկանց համար հորրորը զուտ ատրակցիոն է, նյարդերը խուտուտ տալու միջոց։ Ուրիշների համար այն հասարակության հայելին է. այստեղ արյան ու ուրվականների միջոցով ի ցույց են դրվում ժամանակի իրական տագնապները։
«Սրբազան գարունը», հանդիսատեսի զայրույթն ու հեղափոխական Ստրավինսկին. Ինչպես բալետի պրեմիերան վերածվեց քաոսի
1913 թվականի մայիսի 29-ին Փարիզյան մի պրեմիերա երաժշտական արվեստի պատմության մեջ մտավ որպես ամենասկանդալային երաժշտական իրադարձություններից մեկը։ Այդ օրը հանդիսատեսի դատին հանձնվեց երիտասարդ կոմպոզիտոր Իգոր Ստրավինսկու նոր բալետը՝ «Սրբազան գարունը»։
Կինոյի բարի հսկան. Սթիվեն Սփիլբերգի բոլոր ֆիլմերը` վատագույնից լավագույն
Բարի հայացքով, ակնոցներով ու մորուքով այդ ջենթլմենը բոլոր ժամանակների լավագույն հինգ... չէ, բոլոր ժամանակների լավագույն երեք ռեժիսորներից մեկն է։ Երեք տասնամյակ շարունակ` 70-ականներին, 80-ականների ու 90-ականներին նրա կինոն փոխում էր կինեմատոգրաֆի դեմքը, սահմանում խաղի կանոնները։ 2000-ականներին, 2010-ականներին ու 2020-ականներին նա շարունակել է զարմացնել ու հիացնել։
Թմրանյութեր, սեքս ու ռոքնռոլ. Վուդսթոք 1969-ի հեղափոխած մշակույթը
Երիտասարդ, ցեխի մեջ թաթախված, անձրևի տակ պարող, սոված ու ծարավ, բայց... երջանիկ կես միլիոն մարդ։ Կես միլիոն։ Հնարավո՞ր սցենար է: 1969-ի Վուդսթոքն ապացուցեց, որ այո՛, հնարավոր է: Նյու Յորքի Բեթել քաղաքի մոտ գտնվող մի ֆերմայում կազմակերպիչ չորս տղաներն ու փառատոնի մասնակից կես միլիոն երիտասարդներն առանց գիտակցելու դարձան պատմական, հեղափոխական, իրապես սենսացիոն մի երևույթի վկան ու մասնակիցը։ Ու, թեև ամեն ինչ հուշում էր, որ փառատոնն աղետի է վերածվելու, իրականում այն դարձավ մինչև օրս էլ նմանը չունեցող մշակութային ֆենոմեն։
Ուշագնաց արվեստասերը, Ֆլորենցիայի մոգական ուժն ու վտանգավոր Բոտիչելլին. Ստենդալի համախտանիշը հոգեսոմատիկ խնդի՞ր է, թե՞ ռոմանտիկ միֆ
Ասում են՝ արվեստը բուժում է։ Բայց, փաստորեն լինում են դեպքեր, երբ արվեստն առողջական, այս դեպքում՝ հոգեսոմատիկ խնդիրների պատճառ է դառնում։ Արվեստի բազմաթիվ գործեր կան, որոնք դիտելիս ասում ենք՝ «շունչս կտրվեց» կամ «սիրտս մի պահ կանգ առավ»։ Ստենդալի համախտանիշի դեպքում այս արտահայտություններն այնքան էլ փոխաբերական իմաստով չեն կիրառվում։ Արվեստի որոշ նմուշներ տեսնելիս մարդիկ բառացիորեն ֆիզիկապես թուլանում են, սրտախփոց, գլխապտույտ և հալյուցինացիաներ են ունենում։ Ու սա հատկապես նկատելի է արվեստի լավագույն նմշուներով հայտնի Ֆլորենցիայում։
Կինեմատոգրաֆիկ գիտական ֆանտաստիկայի գրական արմատները
Գիտաֆանտաստիկ կինոն գրեթե երբեք դատարկության մեջ չի ստեղծվում։ Անգամ երբ ռեժիսորներն ու սցենարիստները հայտարարում են իրենց գաղափարների օրիգինալության մասին, ուշադիր հայացքը հեշտությամբ կգտնի գրական զուգահեռներ։ 20-րդ դարի երկրորդ կեսի գիտաֆանտաստիկ գրականությունը ձևավորել է կերպարների ու կոնցեպտների մի ամբողջ շերտ` այլմոլորակային աշխարհներից ու արհեստական բանականությունից մինչև ժամանակային պարադոքսներ ու կոնտակտի փիլիսոփայություն։
Հերոսացված նահատա՞կ, թե՞ վտանգավոր դեմագոգ. Ով էր Չարլի Քըրքը՝ Թրամփի ստվերում, սոցիալական մեդիայում ու դրանից դուրս
Սեպտեմբերի 10-ին Յուտայի համալսարանում, «Ապացուցիր, որ սխալվում եմ» խորագրով հանրային բանավեճի ժամանակ սպանվեց 31-ամյա Չարլի Քըրքը՝ ամերիկյան աջ թևի ամենաքննարկվող դեմքերից մեկը։ Նրա մահը կարծես երկու մասի բաժանեց առանց այդ էլ պառակտված Միացյալ Նահանգները։ Ծայրահեղ պահպանողականները հերոսացնում ու աստվածացնում են Քըրքին, ուլտրալիբերալներն իրենց թույլ են տալիս ուրախանալ Քըրքի սպանությամբ ու հեգնանքով խոսել այդ մասին։ Մարդկանց երրորդ, առավել փոքր խումբն էլ փաստում է, որ Քըրքի համոզմունքներից շատերը մեղմ ասած հակասական էին, բայց գաղափարների ու դիրքորոշման համար ոչ ոք չպետք է սպանվի։
Կարավաջո, Պիկասո, Վան Գոգ. Մեծ վարպետների միլիոններ արժեցող կտավները՝ աղբամանից մինչև աճուրդ
Եթե մի օր ձեր տան ձեղնահարկը մաքրելիս հանկարծ ինչ-որ փոշոտված կտավ հայտնաբերեք, մի շտապեք այն ավելի խորը տեղ պահել, որովհետև չի բացառվում, որ միլիոնավոր դոլարներ արժեցող արվեստի նմուշի հետ գործ ունեք։ Այսպիսի պատմություններ ամեն տարի լսում ենք աշխարհի տարբեր ծայրերից ու դրանք այնքան հաճախ են կրկնվում, որ անգլիական Antiques Roadshow ռեալիթի շոուն արդեն տասնյակ տարիներ այսպիսի դեպքեր է բացահայտում։ Ներկայացնում ենք նման դեպքերի ամենաարտառոց ու աղմկահարույց օրինակները։